การมอบทองคำเป็นรางวัลให้กับพนักงานเป็นวิธีที่ได้รับความนิยมในการแสดงความขอบคุณและสร้างขวัญกำลังใจในการทำงาน  แต่นอกจากเรื่องการเลือกทองคำแล้ว  นายจ้างและพนักงานยังต้องมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องภาษีและการบันทึกบัญชีที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การดำเนินการเป็นไปอย่างถูกต้อง โปร่งใส และหลีกเลี่ยงปัญหาทางกฎหมายในอนาคต

การแจกทองคำให้พนักงานเกี่ยวข้องกับภาษี 3 ประเภทหลักๆ ดังนี้ 

• ภาษีเงินได้นิติบุคคล: ค่าใช้จ่ายในการซื้อทองคำแจกพนักงานถือเป็นรายจ่ายของบริษัทที่สามารถนำมาหักลดหย่อนภาษีได้ หากระบุไว้ในระเบียบสวัสดิการพนักงาน และพนักงานทุกคนมีสิทธิได้รับอย่างเท่าเทียมกันตามเงื่อนไขที่กำหนด 
• ภาษีมูลค่าเพิ่ม: จะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไป
• ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา: พนักงานที่ได้รับทองคำต้องนำมูลค่าของทองคำมารวมเป็นเงินได้เพื่อเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา เนื่องจากถือเป็นประโยชน์เพิ่มของพนักงาน ซึ่งเข้าลักษณะเป็นเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(1) แห่งประมวลรัษฎากร 

การหักภาษี ณ ที่จ่าย

โดยทั่วไปแล้ว บริษัทมีหน้าที่หักภาษีเงินได้ ณ ที่จ่ายจากพนักงานในอัตราก้าวหน้า เมื่อพนักงานได้รับทองคำ อย่างไรก็ตาม บริษัทอาจมีสัญญาหรือข้อตกลงที่จะออกค่าภาษีหัก ณ ที่จ่ายแทนพนักงานได้  ซึ่งในกรณีนี้ ภาษีส่วนที่บริษัทออกแทนจะถือเป็นเงินได้ของพนักงาน และต้องนำมารวมคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาด้วย 

บทลงโทษสำหรับการหลีกเลี่ยงภาษี

ผู้ที่หลีกเลี่ยงหรือจงใจไม่ยื่นภาษี มีความผิดตามกฎหมายและอาจต้องโทษปรับสูงสุดถึง 2 เท่าของภาษีที่ต้องชำระ หรือจำคุก 1 นอกจากนี้ ยังอาจถูกเรียกเก็บเงินเพิ่มในลักษณะของดอกเบี้ยในอัตรา 1.5% ต่อเดือน

ภาษีมูลค่าเพิ่ม

ภาษีซื้อที่เกิดจากการซื้อทองคำเพื่อแจกพนักงาน ถือเป็นภาษีซื้อสำหรับรายจ่ายสวัสดิการพนักงาน ซึ่งสามารถนำมาหักในการคำนวณภาษีมูลค่าเพิ่มได้ ส่วนภาษีขายที่เกิดจากการมอบทองคำนั้น บริษัทต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยความรับผิดเกิดขึ้นเมื่อมีการส่งมอบทองคำให้พนักงาน โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องออกใบกำกับภาษี เว้นแต่ในกรณีที่บริษัทมีการเรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มจากพนักงาน

สิทธิประโยชน์ทางภาษีที่เกี่ยวข้องกับการแจกทองพนักงาน

สำหรับบริษัท: สามารถนำค่าใช้จ่ายในการซื้อทองคำมาหักเป็นรายจ่ายเพื่อลดหย่อนภาษีเงินได้นิติบุคคลได้ หากเป็นไปตามเงื่อนไขของสวัสดิการพนักงาน 

สำหรับพนักงาน: หากพนักงานมีเงินได้รวมไม่เกินเกณฑ์ที่ต้องเสียภาษี ก็จะไม่ถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายจากทองคำที่ได้รับ

ประเภทของทองคำที่นิยมใช้แจกเป็นรางวัลพนักงาน

บริษัทนิยมใช้ทองคำ 2 ประเภทหลักๆ ในการแจกเป็นรางวัลพนักงาน ได้แก่ 

ทองคำแท่ง: มีความบริสุทธิ์ 96.5% หรือ 99.99% เป็นที่นิยมเนื่องจากมีมูลค่าสูง สามารถเก็บสะสมหรือขายได้ง่าย

ทองรูปพรรณ: เช่น สร้อยคอ สร้อยข้อมือ แหวน เป็นที่นิยมเนื่องจากมีความสวยงาม สามารถสวมใส่ได้